4.4.08

Labirinth (1)

31. Te njohesh veten

Nuk e di per ju, por mua me intereson shume pyetja: kush jam une? Ne shume nivele. Nganjehere me hipen nje fantazideshire te hyj ne trupin e dikujt tjeter e te shoh veten time me syte e tjetrit. Te shoh ato qe nuk i shoh dot vete, sepse me mungon distanca. Por kjo eshte e pamundur. Atehere, perpiqem te bej ato qe jane te mundshme; vazhdoj ta njoh veteveten nga brenda. Bile, te shoh edhe aty brenda ku shumica nuk sheh gje. Te shoh, brendabrenda; brenda fare. Brenda ADNse time. Si jane gjenet qe me bejne mua? Cfare te ardhme me fshehin? A do me lene te jetoj gjate? E shendetshme? Pa shume gjurme plakjeje edhe ne moshe te madhe? A do ma marrin mendjen?

Nuk i drejtohem asnje firme 1000 dollaresh qe tregohet e gatshme ta beje kete pune per mua. Ne gjera te tilla delikate i besoj vetem vetes.

Marr pak gjak dhe izoloj kopjen e ADNse sime, ARNne. Pastaj, filloj dhe planifikoj klonimin e gjeneve; seleksionoj gjenet, planifikoj fragmentet qe do riprodhoj, dhe pastaj pervesh menget; vesh dorashka te bardha, mbush nje kuti me akull dhe fus aty brenda te gjitha materialet. I mbaj te ftohta qe te punojne mire per qellimin tim. Si fillim kthej RNA ne ADN, me ndihmen e nje enzime. Pastaj, shqyrtoj edhe nje here receten dhe filloj perziej bashke ingredientet. ADNne e sapoperftuar; copa skajesh gjenesh te vogla rreth 18 baza, te sintetizuara artificialisht; nje enzime e besnikerise se larte, tulla ndertimi per ADN; magnez qe ta beje funskionale enzimen; ca ndihmesa te tjere dhe i perziej mire.

Pastaj i fus ne nje makine ku ne menyre ciklike luhet 30 here i njejti proces; proces qe ben te mundur kopjimin e sakte te gjenit te kerkuar. Kete te fundit e marr dhe ja lexoj alfabetin. Keshtu me te gjithe gjenet qe dua t'i njoh. Rreth 50. E, pasi i kam te gjitha informacionet, hap kompjuterin dhe i hedh rezultatet per krahasim ne databaze. Dhe pastaj pres. Pres. Gjen pas gjeni. Me durimpadurim. Ndjej tensionin te me rritet. Friken te me pushtoje. Cdo me peshtyje kompjuteri valle? Po sikur?

Mundohem te qetesohem duke rikujtuar historine shendetesore te familjes. Te gjithe mire - eshte mendimi i pare. Vetem mamaja vuan nga tensioni i larte. Prit pak. A nuk vuan edhe ime gjyshe, mamaja e mamase sime nga tensioni? Tension i larte? Vetem ne linjen femerore? Kjo do te thote ... Kujtohem per ilacet e panumert te mamase, per dozat e tyre qe rriten, per ilace te reja qe duhet te zevendesojne te vjetrat sepse nuk bejne me pune sepse trupi eshte adaptuar.

Ndjej nje afsh te nxehte paniku ne fytyre. Hedh syte rreth e rrotull. Nuk ka kolege rreth meje. Mund te kem frike pa frike. I bertas heshtura vetes: qetesohu, merr fryme thelle. Marr fryme thelle dhe mundohem te zbras pak trurin nga frika. Ne ate milisekonde zbrazjeje me vjen ne mend nje informacion shprese. Hej, po ti tensionin e ke te ulet. Tamam. Qetesohem. 1 minute. Pastaj me vjen pyetja qe me prish qetesine: Po sikur tensioni i ulet te me shnderrohet ne te larte pas menopauzes? Numeroj vitet deri ne menopauze dhe clirohem.

Kanceri. Po sikur te kem predispozita per kancer? Kanceri eshte kryesisht i trasheguar, thote kolegu T.. Une filloj dhe kerkoj ne pedigre. Tezja, a nuk vdiq nga kanceri? Apo ishte gje tjeter? I drejtohem menjehere telefonit.
Po, - nga kanceri vdiq e shkreta, - pohon zeri i mamase. I zorres.
Po, tjeter, ke kemi tjeter me kancer?
Nuk kemi, vetem tezja - thote mamaja.
Diabet? - pyes une.
Jo, moj, cne. - ma kthen ajo.
Skizofren?
Joooo. Nuk kemi ashtu ne familje. Vetem njeri, nje i aferm, nuk u martua kurre dhe thoshin qe ishte nje cike ashtu.
Ashtu? Cfare ashtu? Skizofren?
Jo, moj, jo. Pak si i vecante. Si i eger. Nuk donte njeri prane. Kur vdiq, e gjeten komshinjte.
Alzheimer, a kemi alzheimer?
Cfare eshte kjo, moj?
Ja, te behen keshtu pllaka ne tru. Si te ta them, keshtu thjesht. Te behet truri keshtu si me vrima, si ai djathi zviceran Ementaler. E humb mendjen, nuk njeh me njeri, e fillon leviz keshtu si i pakontrolluar.
Uu, c'na i shpife. Ku i gjen keto semundje, pash zotin.
Po apo jo?
Po, jo moj jo. Yt gjysh, mbante mend edhe pulat e fshatit deri diten qe vdiq; 104 vjec. Edhe jot gjyshe, top eshte nga mendte.
Mire, - marr fryme thelle une. - Po reumatizem?
Ti s'ke.
Ku e di ti?
Po, a te dhembin kycet? Nuk te dhembin. S'je ankuar ndonjehere. Keshtu qe s'ke. Hic gje nuk ke. E shendoshe si molla je. Mos e vrit mendjen hic. ... Apo, ke ndonje gje dhe nuk na i thua.
Jo, moj, mami, jo. Cdo gje ne rregull eshte. Po, ja, thashe te pyes njehere.

Marr fryme thelle. Dhe guxoj e i hedh nje sy rezultateve. Me njerin sy. Pastaj edhe me tjetrin. Dikur humbas mendjen brenda tyre. Dikur humbas edhe shikimin. Mijera e mijera A, T, C dhe G. Diku, diku me rralle e diku me dendur, ca pika te zeza poshte tyre. Me sinjalizojne ndryshimet e gjeneve te mia me ato normale. Mutacionet. Mutacionet. Mutacionet. Me iken gjaku. Paralizohem. Ngrihem. Mbyll rrufeshem kompjuterin dhe nisem per yoga.