A beson ne COOP? - pyet vajza 9 vjecare para meje, dhe pernjehere skuqet; mbyll syte e turperuar dhe riformulon pyetjen: A beson ne Gott (Zot)?
Natyrshem, qesha me gabimin e vajzes qe pyetjen ma adresoi teksa ndoshta ishte duke menduar, qe kur te largohej prej Zotit tim te shkonte tek COOP-i rimues i GOTT dhe te harxhonte ato pak franga - leke xhepi, racioni javor i parave qe prinderit rendom ua japin femijeve ne Zvicer, per t'ua edukuar kulturen e perdorimit te lekut dhe artin e konsumit.
COOP, shkurtim i fjales cooperative, eshte nje lloj MAPO-je zvicerane qe, se bashku me MIGROS, mbushin shtepite tona me cdo gje qe ka nevoje e perditshmja. I falemi per dite: per buken, per qumeshtin dhe produktet e tij, per kafen e mengjesit, per veren e darkes, per pelenat e bebeve e deri tek corapet e grave. Eshte atje, cdo dite, cdo muaj, cdo stine e cdo vit. E gatshme. Miqesore. Me oferta. Eshte vendi ku zhvillohet jeta sociale e komshijve, qe perndryshe ju kalojne njeri-tjetrit paralel. Eshte vendi ku i thone miremengjes e mirembrema njeri-tjetrit kulturat e ndryshme. Eshte nje vend ku besimtaret e ndryshem jane shume tolerant ndaj njeri-tjetrit. Eshte vendi ku, edhe pse konstant nen muziken e radios, njoftimeve per ulje cmimesh e te qara bebesh, mbizoteron qetesia absolute sociale. Qetesia akustike rivendoset vetem kur dyert e tij mbyllen; diku pas ores 20.00.
Jo, - i pergjigjem vajzes me buzeqeshje, - Jo! Nuk besoj. Dhe i konfirmoj asaj ate qe ajo e dinte tashme nga prinderit e saj, por qe donte ta ridegjonte prej gojes sime.
Po ti, - e pyes, - a beson ne Zot? Vajza ngre supet, rudh fytyren dhe heziton. Nuk e di, - thote pastaj, - me duket se jo.
Nuk ka ndonje surprize per mua, pergjigja e saj. Eshte pergjigja e zakonshme qe merr nga femijet dhe te rinjte vendas. Per ta besimi eshte i lidhur drejtperdrejt me kishen. Dhe sot, frekuentimi dhe praktikimi i ritualeve nuk eshte aspak i modes. Ose duke folur me gjuhen e ketij brezi, nuk eshte kull (cool).
Largimi nga kisha dhe ritualet eshte nje tradite qe e kane filluar prinderit e ketyre femijeve. Prandaj dhe sot kishat e medha dhe pompoze jane te zbrazeta dhe mbajne ne barkun e tyre vetem pak njerez; kryesisht brezi i vjeter dhe te huaj. Brezi i prinderve te femijeve, rritur nen rite strikte dhe frekuentim detyrues; rebelimin e tij dhe nevojen per distance ua ka injektuar edhe femijeve. Kisha, edhe pse jo e zhdukur teresisht nga jeta e njerezve eshte aty per te pagezuar femijet, per t'i mbajtur ata formalisht si anetare te komunitetit, per te organizuar martesat dhe vdekjet.
Brezat e sotem nuk kane me nevoje per autoritetin e Kishes. Nuk kane nevoje per rregulla strikte, per rrefime mekatesh dhe per denime. Nevoja per liri individuale eshte me e madhe se nevoja per t'ju bindur autoritetit qe nuk ta njeh individualitetin. Delja, edhe pse paqesore, nuk eshte me model.
Lirine e fituar brezat e sotem e shpenzojne ... per konsumim. Modelet e sotme jane modele qe konsumojne dhe qe ate qe konsumojne e shnderrojne ne vlere statusi. Sa me shume konsumim aq me shume status. Aktiviteti kryesor sot eshte pikerisht endja neper dyqane, edhe kur nuk blihet. Aq i rendesishem eshte bere ky aktivitet saqe edhe psikologet e kane itnegruar ate ne teorite e shpjegimit te formimit te teenagerve te sotem dhe ne oret e keshillimit. Po! Endja neper dyqane, konfrontimi me dilemen e blerjes, konfrontimi me boten perballe qe konsumon eshte sot baza e procesit te perpunimit te dilemave te rritjes, te perkufizimit te unit!
Nuk eshte e lehte koha jone. Eshte shume e shpejte dhe ne shpejtesine e saj njeriu humbet lehte ekuilibrin, rrugen. Dhe atehere, kush eshte per te atje, qofte per te ofruar nje moment qetesie, nje moment pauze? Falja ne supermarkata ka nje efekt qetesues te shkurter. Kur ai mbaron krizat jane prape aty. Ku duhet te qetesohet njeriu, mbas cilave vlerave duhet te kapet qe te krijoje qetesine afatgjate? Familja? Edhe familja eshte nje vend i pasigurt sot; sepse ne ndryshim nga dikur, sot alternativa e daljes nga familja eshte shume ndjellese; nje qark i shkurter mbas cdo problemi. 50% e familjeve te krijuara prishen me nje lehtesi qe nuk mund te te lere pa nje moment reflektimi. Sporti dhe ekspozitat e artit? Po, edhe ato te qetesojne.
Une, ateistja, qetesine e gjej mbi te gjitha, ne Kishen e zbrazet. E gjej ne nje qoshe paksa te fshehur, ku me lene te rri rehat, te mbyll syte e te qetesoj mendimet. Ku i largohem realitetit te shpejte. Ku arrij te marr fryme e ta ndjej frymemarrjen time. Ku jam me veten. Ku jam une. Individi. Vetempervete me individin. Eshte nje moment magjik i ngjyer pak me misticitetin e kishes dhe historise se saj te saturuar ne ajer dhe ne muret e dekoruar. Keto jane momente ku une ndjej kembet perseri te forta ne toke. E kur i ndjej te forta kembet, marr perseri rrugen nga dera dhe i afrohem jetes perjashta. Jetes qe vertitet si fuge marramendese. Eci dhe une mes te tjereve me drejtimin drejt dyqanit, sportit, galerise. Drejt konsumit. Sepse. Po! Une besoj ne COOP!
