Diten e pare te shkolles, profesori Z., diku ne nje auditor; ne nje nga fakultetet e universitetit te Tiranes, e kishte zakon te na jepte edhe literaturen qe do te studionim gjate semestrit apo vitit ne vazhdim. Zakonisht, literatura perfaqesohej nga nje dispence e shtypur ne makine, ne leter te verdhe e te trashe, ku me shume e ku me pak me gabime. Dhe, me pas shtonte si me gjysem zeri se, nese kishim mundesi per ta gjetur, mund te studionim edhe librin XY; ne anglisht ose italisht ose frengjisht. Kuptohet, libri nuk ekzistonte ne shitoret e Shqiperise dhe mund te gjendej vetem jashte shtetit. Me vone do te kuptoja se behej fjale per nje liber-baze-bibel, me te cilin studionin gjithe studentet ne universitetin e huaj ku shkova me pas, e jo vetem aty por kudo pervec nesh ne Shqiperi, ku libri gjendej si nje kopje e vetme ne biblioteken e profesorit Z.. Me vone do zbuloja se problemet ne provimet tona, por edhe pergjigjet e sakta te tyre, vinin direkt nga faqet e ketij libri fantazme.
Profesori Z. kishte studiuar jashte shtetit, ku edhe kishte blere e studiuar ne menyre te detyrueshme librin XY. Si ai, ne kishim edhe dy-tre profesore te tjere qe kishin studiuar jashte; e ishin kthyer menjehere mbas studimeve ne Shqiperi direkt e ne auditore perballe nesh, me librat e famshem e te panjohur per ne ne bibliotekat e tyre personale: libra qe vinin e na vizitonin eksluzivisht neper provime ne forme pyetjesh apo problemesh.
Per ne ngeleshin per perdorim te perditshem ato, dispencat, dhe shenimet. Kjo pune per vite me radhe, edhe ne pike te dimrit, kur kontakti i duarve te mardhura nga te ftohtit me letren akoma me te ftohte te fletores se shenimeve i ngjasonte shpimit te gjilperave direkt e ne mish. Ne anen e brendshme te dores sime te djathte, aty ku realizohej kontakti i dores me fleten e fletores, nxirrte gjithmone koken nje shtrese e ashper qelizash lekure.
Atehere, mendonim vetem nje gje: nje dite do te bej namin! Vetem te vije ajo dite kur une te behem pedagoge dhe do ndryshoj gjithcka. ... Ose te pakten dicka! Kete patjeter!
Kete deshire te fshehur pati edhe kolegia ime, qe perkunder meje, ndenji aty ne Shqiperi dhe arriti te behej pedagoge ne po ate fakultet. E sapoemeruar, kolegia me dergon nje email ku me kerkon ndihme: i duhej nje projekt, nje projekt qe do te ndryshonte thelbesisht cilesine e njohurive. Energjia e saj ishte ngjitese. Enderrat e mia te dikurshme akoma te gjalla. Pas nje bashkebisedimi intensiv arritem ne perfundimin se duhej filluar nga A-ja e gjerave: duhej investuar tek librat! Tek librat – bibla. Tek ato librat-fantazma qe profesoret tane te nderuar mbanin ne bibliotekat e tyre e i perdornin per te na seleksionuar ne provim. Mjaft me me dispenca te shpifura. Mjaft me me njohuri qe jepen gojarisht si te ishin legjenda!
Plani ishte i thjesht dhe shume llogjik: per cdo bible 50 kopje, kaq eshte numri maksimal i studenteve. Biblat do te depozitoheshin ne biblioteken e Fakultetit ku do te terhiqeshin nga studentet ne fillim te cdo viti e ku do te risilleshin mbas perfundimit te lendes. Per cdo brez, per te pakten pese vite, librat do te ishin ne biblioteke te perdorshme. Pas 5 vitesh, koha kur librat rinovohen nga autoret, mund te bliheshin librat e rinovuar. Sigurisht, librat duhet te ishin ne anglisht, sepse keshtu studentet do te mesonin nga belaja edhe anglishten. Kostoja e projektit per 5 vite 30.000 Sfr. Burimi i lekeve Ambasada Zvicerane.
Pasi i hodhem te gjitha idete ne leter, pasi pershkruam projektin; pasi shkruam bukur-bukur koston e projektit, dhe pasi u shkrua edhe letra per ta derguar ne Ambasade; kishim arritur ne piken me te rendesishme dhe emocionuese te projektit: realizimin e tij. Kolegia ime duhej qe kete projekt ta paraqiste ne Ambasaden Zvicerane. Dhe, pikerisht atehere, koleges sime i jepet nje burse 3 mujorshe per ne nje universitet perendimor. Qellimi i burses se saj: studimi i librit - bibel XY, dhenia e mundesise se vezhgimit te procesit te mesimedhenies, pjesemarrja ne jeten shkencore. Projekti yne u fut ne nje syrtar te zyres se saj te re ne pritje te kthimit te se zonjes.
Nuk e di se cfare ka ndodhur gjate atij tre mujorshi. Por, kolegia ime projektin nuk e ka zene me ne goje. Nuk e ze ne goje as kur e ze une. Heshtje. Totale. Nderkohe, ajo mbaroi kursin e specializimit dhe u kthye ne fakultet. Me vete solli edhe librin XY, dhurate nga universiteti mikprites, te cilin ajo e futi ne biblioteken e saj. Diten e pare te shkolles, kolegia ju shperndan dispencat e lendes studenteve. Keto jane rishtypur ne formate librash, e ne leter me te mire se ajo e dikurshmja, fale nje projekti te nje programi per arsimin te Bashkimit Europian. Dhe ... ne fund ... ajo me gjysem zeri ju thote studenteve se, nese kane mundesi ta gjejne, mund te studiojne edhe librin YX; ne anglisht ose italisht ose frengjisht.
