23.9.05

Interviste me Kadarene - pjesa e dyte

RA1: Kritika nuk vjen vetem nga perendimi. Shkrimtari dhe desidenti shqiptar Kasem Trebeshina ka folur mbi epoken Hoxha-Kadare dhe ju ka drejtuar kritika te ashpra.
IK: Kasem Trebeshina eshte nje pseudo-desident. Kasem Trebeshina gjithe jeten vetem me ka kritikuar. Me thoni cfare kritikash me ka bere, ja psh, nje shembull: kur me 1971 romani im i pare u botua ne France, Kasem Trebeshina ka bere nje kritike dyzet faqesh ku me quante nje agjent te perendimit perderisa me pelqente perendimi.
RA1: Pseudodesidenti Trebeshina ndenji, megjithate, 13 vjet ne burg.
IK: E para, s'ka qene 13 vjet ne burg. Perpara se te hynte ne burg ishte oficer ne ministrine e brendshme.
RA1: Ju nuk keni gabuar politikisht asnjehere?
IK: S'kam gabuar, une s'jam marre ndonjehere me politik, s'ka bere ndonje njeri politike, ishte e pamundur.
RA1: Megjithate ju po i rishkruani librat.
IK: Ju e dini, ju paskeni marre informacione, genjeshtra, njeriu duhet te jete injorant qe te mos ta kuptoje se nuk ka fat me te madh ne bote per nje shkrimtar se sa te ripunoje librat e tij. Per me teper, kjo s'ka te beje fare me politiken, vetem me artin.
RA1: Tek "Nentori i nje kryeqyteti" keni ndryshuar fundin e librit: ne variantin e pare Radio Tirana pushtohet nga partizanet kurse ne te dytin ata debohen perjashta. Ne vend te nje fundi optimist keni zgjedhur nje fund pesimist.
IK: Ku e keni pare ju kete? Ju nuk thoni te verteten. Ku e keni lexuar kete?
RA1: Nuk eshte e vertete?
IK: Nuk eshte e vertete! Ka vetem nje perkthim gjerman te ketij romani.
RA1: Botuesi juaj, Ensesberger, qe njeh edhe variantin shqiptar te ketij libri, e ka shkruajtur nje fakt te tille.
IK: Ensesberger? Maoist me siguri! Me siguri keta vagabondat komuniste, me siguri nje maoist!
RA1: Pyetja eshte: a eshte e vertete apo jo?
IK: Ku e ka pare? Kjo eshte genjeshter! S'keni turp! Ju genjeni! Ju keni vetem nje botim gjermanisht. Nuk ka botim tjeter.
RA1: Cfare keni ndryshuar atehere ne kete liber?
IK: Kush?
RA1: Cfare keni ndryshuar?
IK: Kush? Por, jo, shiko, une kam ndryshuar dicka qe ne kohen e diktatures dhe kjo eshte perkthyer ne gjermanisht. Ka vetem nje botim ne gjermanisht dhe nuk ka pse te kete fantazira te tilla.
RA1: Ne botimin e hershem ne shqip fundi ishte optimist.
IK: Kam pergatitur romanin per ribotim dhe eshte varianti i dyte, ai qe eshte botuar ne gjermanisht. Te gjitha ndryshimet jane bere per arsye artistike. Gjenerali i ushtrise se vdekur ka pese variante, te botuara ne diktature te gjitha, absolutisht. Eshte fyese te degjosh kete vulgaritet te mases vulgare te njerezve, eshte turp per gazetaret qe degjojne akuzat e vulgut.
RA1: Akuza qe, psh, mund te lexohen edhe ne Frankfurter Allgemeine Zeitung apo Times?
IK: Vulgare, per mua, eshte gazete vulgare, une e quaj, psh, nje shkrim vulgar, nuk dua te them qe eshte gazete vulgare, por i referohem artikullit qe thote se Shqiperia kishte dy diktatore, Enver Hoxha dhe Ismail Kadareja, dhe Ismail Kadareja ishte me i keqi. Une e quaj vulgar edhe turp.
RA1: Nje kunderpyetje ...
IK: A e dini ju qe, me falni, por qe une jam njeri nga 12 anetaret e akademise franceze? Prane Vaslav Havelit, Princ Charles dhe Karl Poper, te cilin kam zevendesuar. Ishte Franca ajo qe me zgjodhi, Franca, vendi ku une jetoj e punoj, qe me njeh dhe qe me ka pranuar. A e dini ju se une kam marre titullin "Legjionar i Nderit"? A e dini pse e kam marre Legjionarin e Nderit? Tamam per figuren morale. Ore, po pse nuk mendoni ju qe shiko mos jane shpifje keto, fyerje njerezore? (Vazhdon)