Qelbanix

E pur si muove! Kenga "I vetem midis njerezish" me tingellon paksa plakative dhe pubertare, por e ndershme dhe direkte. Pa dyshim, prurja me interesante e Shqiperise ne muzike dhe video. Uroj qe qelbanixat te vazhdojne me tej me eksplorimin dhe te kthehen ne nje qender kondesimi.

A eshte e mundur?

Jo, nuk eshte e mundur. Pyetja dhe pergjigja i referohen aludimit te Carla del Pontes qe ne Shqiperi, gjate luftes se Kosoves, jane bere heqje organesh nga serbe te rrembyer; organe te perdorura me vone per transplantime jashte Shqiperise. Pamundesia i referohej faktit, qe Shqiperia nuk ka infrastrukture te zhvilluar shendetesore per te perballuar nderhyrje te tilla. Por pamundesia, mbi te gjitha, shpjegohej me faktin se vendi ku keto nderhyrje duhet te jene bere (sipas del Pontes), nuk eshte vecse nje shtepi e thjeshte, ne nje vend te humbur te Shqiperise se Veriut.

ER eshte kirurg. I njohur. Ne kohen e lire, ai ben dicka per te cilen shume pak veta e dine. Ai eshte kirurg lufte. Kur bie telefoni dhe e therrasin per te ndihmuar viktima ne pika te nxehta lufte kudo ne bote, ai le zevendesin te mbaroje operacionet e planifikuara, vesh rrobat e luftes, merr canten e luftes dhe niset. ER operon ne kushte te paimagjinueshme, shpesh ne mungese te mjeteve te operacionit dhe ne dhoma te improvizuara. Viktimat e tij kane plage nga me te tmerrshmet, shperfytyrime nga me makabret. E megjithate, ER arrin t'i operoje e t'u shpetoje jeten. Jo te gjitheve, por shume prej viktimave. Konsideruar kete eksperience te tij krejt te vecante, cfare mendon ER: a e mendon te mundshme qe nje skenar si ai qe ka pershkruar del Ponte te kete ndodhur? Heqje organesh ne nje shtepi te improvizuar?

Po, - thote ER, - Eshte plotesisht e mundur te besh nje gje te tille ne nje lufte si ajo e Kosoves. E gjitha cfare te duhet per te marre organet eshte nje tavoline e vogel operimi, nje kirurg qe eshte ne gjendje te nxjerre organet pa i demtuar, nje cante-frigorifer me te cilen mund t'i transportosh tek aeroporti me i afert ne Shqiperi, dhe prej atje ne Lindjen e Mesme ose destinacione te tjera. Per sa kohe qe ka nje treg te zi per organe dhe shume para per te paguar per to, pse jo? Ne lufte, njerez te mire bejne gjera te keqija, me beso, kam pare krime me te keqija se ky. A e ka provuar zonja del Ponte ne liber se kjo qe thote eshte e vertete?

Po, eshte e mundshme. Teknikisht po. Gje qe do te thote, argumenti pas te cilit jemi mbrojtur kaq shume; argumenti qe ne Shqiperine pa infrastrukture heqja e organeve per qellime transplantimi eshte e pamundur, nuk eshte me i tille. Ngelet te pyesim: A ka ndodhur me te vertete ajo qe ka thene del Ponte? Nese po, ku jane trupat e viktimave? Ku kane perfunduar transplantet? Kush eshte mbrapa ketij biznesi? Nese kjo histori nuk eshte e vertete, kush e stisi ate?

Shteti shqiptar duhet te hetoje!

Kolonizimi i Tokes - Out of Africa

Ekziston nje konsensus i pergjithshem se origjina e Homo sapiensit eshte ne Afrike. Rreth 50 mije vjet me pare, ky njeri-origjine filloi kolonizmin e botes, fillimin e historise njerezore. Pyetja se si njeriu i pare kolonizoi token, duke dhene lindjen e popullatave te ndryshme ne kontinente te ndryshme, eshte akoma pa pergjigje perfundimtare. Ne artikullin e botuar se fundi ne PLoSgenetics jepet, megjithate, nje nga pergjigjet me te plota deri me sot.

Grupi i shkencetareve sjell dy inovacione ne metoden e studimit. Nga njera ane ata krahasojne jo vetem, sic deri me sot, segmente te shkurtra ADN, por edhe fragmente shume te gjata qe shkojne deri ne 300 000 baza nukleotidesh. Nga ana tjeter, ata perdorin nje metode analizimi te dhenash, qe pervecse krahason ndryshimet ne ADN, krahason edhe shperndarjen (pattern) e ketyre ndryshimeve. Kampionet e perdorura nuk jane te reja por, tashme, te analizuara e publikuara ne nje artikull te paradyvitesh ne "Nature Genetics", 38, 1251-60, 2006.

Artikulli i PLoS (ri)provon konsensin e pergjithshem se njeriu e ka origjinen ne Afrike. Por, ai ben dy zbulime kurioze: 1) njerezit e Ishullit te Orkney, ne veri te Skocise, ndajne ngjashmeri me siberianet dhe, 2) Amerika e Veriut dhe e Jugut jane kolonizuar nga te pakten dy vale te ndryshme emigrimi nga pjese te ndryshme te Azise.

Ndersa Shqiperia nuk permendet fare, me interes ndoshta jane rezultatet e meposhtme per Evropen. Ne Evropen Qendrore, pervec Adygei, popullatat e para qe u shfaqen ishin franceze, tuscane dhe italiane. Keto tre popullata kane nje mesatare prej rreth 260 dhuruesish (gjenetik), duke perfshire ata nga Mozabites dhe shume popullata te Lindjes se Mesme dhe Azise Qendrore. Numri i larte i donorve nenvizon origjinen e shumfishte te evropianeve te lashte.

Kater popullatat e fundit te Evropes, sardet, ruset, orcadianet dhe basket, shtrihen ne ekstremitetet e kontinentit. Pervecse kane nje numer shume te larte dhuruesish, keto popullata kane gjithashtu nje numer te larte dhuruesish nga Lindja e Mesme dhe Azia Qnedrore; ne konsistence me valet e shumta te emigranteve. Ruset kane 375 dhurues, me shume se cdo popullate tjeter, duke perfshire edhe Yi, Tu dhe Mongolet. Basket, ne ndryshim nga popullatat e tjera evropiane, kane 4 dhurues Hezhen.

Artikulli nxjerr ne pah edhe njehere problematiken e perhershme te ketyre lloj studimeve: rezultatet jane shume te varura nga metoda e analizes, paradigma matematikore e zgjedhur per analizen e te dhenave, dhe madhesia e kampionit te analizuar. Pavaresisht nga problemet, ngelet interesante perspektiva e rianalizmit te kampioneve shqiptare me kete metodologji te re. A (cfare) do na thone keto kampione valle me shume?

Me poshte nje video ku tregohet kolonializimi i tokes ne baze te rezultateve te ketij punimi.

Plagjavision

Eurovizion. Perseri. Asgje e re. Ndoshta vetem ca numra te rinj cirku. Jo domosdoshmerisht te bukur, por qe e bejne miletin te flasi. Si, psh, gjeli irlandez. Auc - me dhembin veshet sapo me shfaqet vegimi, Ose, psh, Franca kendon anglisht (!) dhe Spanjen e perfaqeson Jesus. Nje Jezus. Perndryshe asgje e re. Ca shtete mileti nuk i ve re kurre. Ose i harron sapo mbarojne kengen. Veshtire te thuash se c'do mileti. Mbase i kthehet prape kenges dhe e le spektaklin dhe cirkun pak menjane per ca kohe.

Une per vete pelqej Zvicren. Eh, per arsye patriotike. Por. edhe per solidarizim me me te dobtin. Se. Zvicra eshte si Shqiperia, ben pjese tek ato shtetet qe i harrojne sapo mbarojne kengen. Kete vit eshte e veshtire te thuhet se cila nga keto dy shtete do harrohet me shpejt. Shqiperia paraqitet me Olta Boken, nje 16 vjecare si gjithe 16 vjecaret e tjera qe mbushin rruget e metropoleve kudoqofshin ato. Pa karakter spikates, pa ze spikates. E shkemben dhe e harron me ke e shkembeve. Nje 16 vjecare, megjithate, e vecante. Sepse, ne ndryshim nga 16 vjecaret e metropoleve te tjera, Olta nuk i kendon coolness se kepuceve converse dhe dashurise se pare fluturuese, apo zhgenjyese. Olta kendon dhimbje madheshtore qe plasin zemren e nje populli te tere, nje populli unanim, me nje dhimbje, me nje dashuri. Si, qemoti, kur njerezit ishin akoma me namuz dhe nuk e vinin individin mbi popullin, dhimbjet dhe idealet e tij.

Zvicra perfaqesohet nga nje i ri, gjithashtu, por me i madh se Olta dhe i stervitur ne skenen e Sanremos. Eshte Zviceran, po. Po, i pjeses italiane, dhe keta flirtojne shume me dashurine-urrejtje Itali. Ky djaloshi yne eshte shume simpatik, rrezaton embelsi nga ato qe duan vajzat si Olta dhe mamate e Oltave. Dhe, ky djaloshi yne kendon nje kenge qe ngroh zemra te sapodashuruarish, sapondaresish, sapokrizemesmoshash. Vetem se, thone, qe kenga eshte e ... kopjuar. Kopjuar nga nje 16 vjecare si Olta, qe po provon me te gjitha rruget mediatike popullore te hyje ne boten e muzikes. Nje 16 vjecare e vogel ne boten e madhe.

Tani, kjo eshte nje teme shume delikate. Se, ka nga ata, qe kete lloj plagjatarizmi e quajne ... riinterpretim. Por, ka edhe cinike, si puna ime, qe thone ... ehe ... plagjatarizmi mund ta ndihmoje me ne fund 16 vjecarjen te behet e famshme. Ok, qe plagjatarizmin e beri ky i shtepise sime, me dhemb pak. Por, prisni pak. Plagjavisioni eshte teme konstante e para dhe pas eurovizonit. Si, psh, Serbja qe coi Eurovizionin ne Serbi; kishte vjedhur kengen e shqiptares me emrin ... si e kishte emrin? Dhe, mire qe ja vodhi, por e kendoi dhe interpretoi kaq bukur sa qe origjinali dukej nje kopje e keqe e kopjes.

Thone, qe talentin me te madh per te "permiresuar" kenge e ka pasur Bregovic, kur ishte kengeshkruesi i Grupit te famshem juvosllav Bijelo Dugme. C'nuk ka "Permiresuar", dhe jo shqiptaresh te panjohur por mjeshtra si Rolling Stone. Vetem se, Bregovic ka bere nje karriere qe eshte me e madhe se kujtesa e plagjatarizmit.

A thua t'i ndodhi edhe Zviceranit tone keshtu? Nuk e di. Bile, nuk e di ne se kopja e tij eshte me e mire se origjinali. Mua origjinali me pelqen pak me shume. Le te themi, qe 16 ka nje lloj impakti manipulues ne ndjenjat e mia. Nje gje eshte e sigurt: Ne se votuesit do ishin te gjitha femra, Zvicra ka shanse qe te harrohet 5 sekonda me vone se Shqiperia. Bile, do ja falin edhe plagjavisionin.

Zvicera: Paolo Menguzzi -Era stupendo



Amy Diamond - It can only get better

Me shume ketu.

Perse u perjashtua Shqiperia nga Fifa (dhe me teper)

"Ylli Pango, i cili mban titullin e Profesorit të Psikologjisë, mohon kategorikisht çdo lloj konflikti midis tij dhe Dukës. Organizata e futbollit ka një statut që bie në kundërshti me ligjet shqiptare. Akoma më keq: ekziston dyshimi se kjo organizatë shet ndeshje, apo ndryshe, bën match-fixing. Mbas humbjes së Shqipërisë një vit më parë në kualifikimin për EM 2:4 kundër Bjellorusisë dhe 6:1 kundër Rumanisë, Berishës, i njohur për ataket e tij kolerike, i humbi durimi. Fajin për këto humbje ai ja ngarkoi Dukës, të cilin e akuzoi për aktivitet mafioz. Akuza ishte e bazuar, nënvizon Pango, prandaj ai ju lut Fifës për të filluar një proces hetimi. Dhe, ja ku u dënua e gjithë Shqipëria me përjashtim. Këtë Pango nuk e kishte menduar. Çarku funksionoi, por për të zënë zuri vetë të zotin."

Ky eshte nje fragment i shkeputur nga artikulli "Shqiperia midis dy komunitete vlerash", botuar ne NZZ (Neue Zürcher Zeitung) te 22 prillit, 2008. Eshte nje fragment mbas te cilit njeriu nuk di, te qeshe apo te qaje. Por, per fat te mire apo te keq, artikulli e trajton kete fragment vetem si nje episod te politikes dhe realitetit shqiptar qe, sipas autorit Martin Woker, vazhdon te vuaje pasojat e mentalitetit te rrenjosur ne komunizem; vuan pasojat e mosditjes te berit kompromis. Artikullin e plote e lexoni me poshte.


Shqiperia midis dy komunitete vlerash

Dyzet vjet nga dalja prej paktit të Varshavës, Shqipëria, dikur vendi më i izoluar, është ftuar për të hyrë në Nato. Në të njëjtën kohë Fifa, e pezullon përkohësisht. Në sport dhe në politikë ka standarte të ndryshme.

nga Martin Woker

Ftesë në NATO - Përjashtim nga Fifa

“Mami, cfarë është një kompromis?” Dorina 11-vjeçare lufton me detyrat e saj të shtëpisë. Më në fund e ëma e ndihmon, dhe të dyja gjejnë së bashku një perkufizim të përshtatshëm. E ëma nuk ja ka treguar së bijës që në moshën e saj, si nxënëse, ajo mësonte të tjera tema. Shqiptarët nuk e njohin kompromisin. Të vegjëlve dhe të mëdhenjve në shtetin socialist, iu thuhej se kompromis do të thoshte të dorëzoheshe përpara armikut dhe rrethimit imperialist-revizionist të atdheut krenar. Në rrugën e unitetit marksist-leninist të projektuar nga Enver Hoxha nuk kishte nevojë për kompromise. I mjeri ai, që nuk e shihte këtë.

Një Shangri-La ateist

Sot gjërat janë ndryshe. Shqipëria është rikthyer në skenën botërore. Dorina, një fëmijë nga një familje e shtresës së mesme në Tiranë, rreshton përmendësh të gjitha kryeqytetet evropiane dhe flet rrjedhshëm në dy gjuhë të huaja. Italishten e ka mësuar nga televizori. Anglishten në shkollë. Me ftesën për të hyrë në Nato, në fillim të prillit, Shqipëria e ka kapërcyer përfundimisht izolimin. Ngjarja u festua në gjithë vendin për ditë të tëra, dhe kudo u fol për një hap historik. Me plotësisht të drejtë. Pas prishjes së Hoxhës fillimisht me Moskën dhe më pas me Pekinin, Shqipëria ishte deri në fillim të viteve nëntëdhjetë më e izoluar se vetë Korea e Veriut. Ftesa e Natos bëhet dyzet vjet pas daljes së Shqipërise nga Pakti i Varshavës, në shtator 1968.

Ndërsa Shqipëria socialiste, bastioni i fundit i vlerave të marksizëm-leninizmit dhe i pari shtet ateist i botës, do të kurorëzohej ndërmjet të majtëve perëndimore si Shangri-La, rinia shqiptare ishte e zenë kryesisht me një pyetje: Ku mund të kapej në sekret stacioni i televizionit italian? Pamjet drithëruese hapnin një botë të panjohur dhe përcillnin vlera të tjera.

Shqiptarët mësojnë shpejt. Shtatëmbëdhjet vjet pas ndryshimit të sistemit, mbas atij “revolucioni” që ishte më tepër një lloj puçi i organizuar, ata kanë mësuar se si të sillen me vlerat perëndimore. Të paktën, në rrethet e Natos e shohin kështu, tek e fundit kjo lloj lidhje mbrojtëse e nënkupton veten edhe si një komunitet vlerash. Për cilat vlera bëhet fjalë? Të paktën Good Governance - Një qeverisje e mirë. Po, pikërisht aty çalon puna. Në mes të marsit, organizata botërore e futbollit, me qendër në Zürichberg, i komunikon organizatës shqiptare të futbollit përjashtimin. Arsyeja: “ndërhyrje të forta të politikës”. Sanksioni ka për pasojë që Shqipëria, deri në një vendim të dytë, nuk mund të marrë pjesë në asnjë ndeshje ndërkombëtare, bile as edhe në ndjeshje miqësore, dhe gjithë lidhjet e tjera me futbollin botëror janë të ndërprera. Përse kjo rënie përsëri në izolim (futbolli)? Nato po, Fifa jo, kjo është e pamundur!

Miku i Joseph Blatter

Ai është një njeri shumë inteligent. Zemërmirë, i mençur, demokratik dhe diktator në një, shkurt: një tip gjenial. Komplimenti i madh i drejtohet presidentit të Fifas Joseph Blatter, i cili ka gjetur tek personi i Armand Dukës një adhurues të zjarrtë. Armand Duka, ashtu si gjithë bashkëkombasit e tij, e gjeti veten mbas ndryshimit të sistemit përpara një hiçi material dhe ju desh ta fillonte nga zero. Sot, ai zotëron një fermë pulash në periferi të Durrësit dhe, siç thuhet rëndom, ka influencë të madhe në këtë rajon. Ai i pret miqtë në një zyrë pompoze shefi. Në kyçin e dorës mban një byzylyk floriri (origjinë zvicerane), me siguri më të madhen të prodhuar ndonjëherë, dhe në këmbë këpucë me majën më të gjatë të prodhuar ndonjëherë (bërë në Ballkan). Nëse ai do të ishte shfaqur si personazh në ndonjë film, regjisorin do ta kishin akuzuar për tendencë karikaturizmi. Por, Duka do që ta marrin seriozisht, tek e fundit ai është presidenti i Federatës Shqiptare të Futbollit, dhe rrjedhimisht, njëri nga njerëzit më të pushtetshëm dhe me më influencë në vend. Pikërisht këtu qëndron problemi.

Kundërshtari i tij është Ylli Pango, ministër i Sportit, Turizmit, Rinisë dhe Kulturës në qeverinë e kryeministrit Sali Berisha. Ky i fundit, udhëheq në Shqipëri krahun e demokratëve. Por, Armand Duka, vëllai i të cilit në qeverinë paraprake të udhëhequr nga socialisti Fatos Nano ishte ministër bujqësie, i përket krahut kundërshtar. Socialistët dhe demokratët luftojnë me njëri-tjetrin prej shtatëmbëdhjet vjetësh deri në pikën e fundit të gjakut. Lufta pambarim midis dy partive të mëdha mban peng zhvillimin e drejtësisë. Kjo armiqësi nuk mund të shpjegohet me diferencat ideologjike. Në loje janë më tepër sjellje të karakterit social psikologjik: Kompromisi do të thotë dobësi.

Aleatë myslimanë

Ylli Pango, i cili mban titullin e Profesorit të Psikologjisë, mohon kategorikisht çdo lloj konflikti midis tij dhe Dukës. Organizata e futbollit ka një statut që bie në kundërshti me ligjet shqiptare. Akoma më keq: ekziston dyshimi se kjo organizatë shet ndeshje, apo ndryshe, bën match-fixing. Mbas humbjes së Shqipërisë një vit më parë në kualifikimin për EM 2:4 kundër Bjellorusisë dhe 6:1 kundër Rumanisë, Berishës, i njohur për ataket e tij kolerike, i humbi durimi. Fajin për këto humbje ai ja ngarkoi Dukës, të cilin e akuzoi për aktivitet mafioz. Akuza ishte e bazuar, nënvizon Pango, prandaj ai ju lut Fifës për të filluar një proces hetimi. Dhe, ja ku u dënua e gjithë Shqipëria me përjashtim. Këtë Pango nuk e kishte menduar. Çarku funksionoi, por për të zënë zuri vetë të zotin.

Duka ndihet i pafajshëm. Qëllimi i vetëm i ministrit është të vërë nën kontroll organizatën e futbollit. Shitja e ndeshjeve dhe dhuna nëpër stadiume janë fenomene globale, të cilave nuk ju ka shpëtuar as Shqipëria. Por, probleme të tilla, zgjidhen brenda përbrenda familjes. Tek e fundit, edhe një burrë i tradhëtuar nuk vë tellallin përpara botës për tradhëtinë. Edhe në futboll njëlloj funksionon. Ka rregulla dhe parime të qarta, të cilat i kontrollon Fifa – një komunitet vlerash, pra. Duka mendon se krahasimi me Naton qëndron. Por shton me idhtësi se, futja në lidhjen transatlantike nuk ishte rezultat i respektimit të parimeve. “Dikush donte që ne të ishim aty”, - thotë ai dhe hesht. Për kë e ka fjalën? Natyrisht për SHBA-në. Influenca dominuese e Washington-it në politikën e brendshme dhe të jashtme të Shqipërisë është një sekret i hapur dhe subjekt i barcaletave të pafundme. Miqësia amerikano-shqiptare është reciproke. Ndërsa shqiptaret prej eksperiencave historike kërkojnë gjithmonë miq të fortë, amerikanët sigurojnë aleancë me një vend mysliman.

Të paktën në letra, Shqipëria figuron vërtet si një vend me shumicë muslimane dhe në 1992 hyri në konferencën islamike si një anëtar i plotë. Prandaj, pjesëmarrja e ushtarëve shqiptare në luftë kundër terrorit islamik ka një domethënie që nuk duhet nënvleftësuar, dhe jo vetëm simbolike. Ushtria me gati 14 000 ushtarë vë në dispozicion 350 ushtarë në shërbime ndërkombëtare. Prej tyre, gati një e treta është me shërbim në Mosul të Irakut dhe një e tretë tjetër në Herat të Afganistanit.

Ushtarët shqiptarë shërbejnë edhe në misionin e paqes në Bosnjë-Herzegovinë, por jo në Kosovë. Atje, ju dha Natoja të nënkuptonin, është më mirë të mos përzihen. Ndoshta sepse Shqiperia është palë në konflikt? Thimi Hudhra, gjeneral dhe përgjegjës për trupat shqiptare jashtë, refuzon të japë përgjigje. Por, thotë oficeri, angazhimi i trupave shqiptare jashtë ka qënë shumë vendimtar për futjen e Shqipërisë në Nato. Momentin, kur në Bukuresht u bë ftesa zyrtare, nuk do ta harroj kurrë. Në 1992 ushtria shqiptare kishte 100 000 ushtarë aktivë dhe 400 000 rezervistë. Edhe atëherë ishte oficer Hudhra; i përgatitur në një kohë kur Nato ishte armiku numër një.

Kosova si arsye kryesore

Sot, lidhja transatlantike është e detyruar të bashkëpunojë me Tiranen. Bile me shumë se kurrë. Të paktën, kështu e interpreton një diplomat shqiptar ftesën e Shqipërisë në Nato. Ai i referohet situatës në Kosovë, ku për shkak të vetos së Rusisë në OKB, është e domosdoshme gjetja e një rruge tjetër. Shqiperia ka shërbyer si rrugë për trupat e huaja që në vitin 1999 kur Nato ndërhyri në Kosovë. Nëntë vjet më vonë nuk duket akoma ndonjë shenjë për largimin e këtyre trupave nga Kosova. Futja e Shqiperisë komshije në Lidhje, dhe me këtë edhe tërheqja në përgjegjësi, duket një strategjie e arsyeshme.

Postskript: Sapo na mbërriti njoftimi se ministri i sportit dhe presidenti i organizatës së futbollit kanë arritur një marrëveshje në sherrin për statutin. A të jetë ky një kompromis?

Perktheu: Selfmade Radio
Redaktoi: Penar Musaraj

Historia ne rituale dhe personazhe

35. Gezuar 1 majin

Keshtu thuhet. Dhe mbas ketij urimi duhet te nenkuptojme celebrimin e dites 8 oreshe te punes. Per klasen punetore. Edhe per mua. Po, sepse me perjashtim te kapitalistit apo shtetit qe e jep punen, ne qe e marrim ate perkundrejt nje page, jemi pa perjashtim te gjithe punetore. Dhe, kjo page, eshte paga per punen 8 oreshe qe une (ne) i gezohem(i) sot. Duke ndenjur ne shtepi ne mes te javes. Duke shijuar femijet. Shiun qe bie perjashta. Dhe duke menduar. Duke menduar qe une, ne te vertete, edhe pse paguhem per diten 8 oreshe, punoj mesatarisht 10 ore ne dite. Asnje ore shtese nuk me paguhet. Sepse, me thote Universiteti, institucion shteteror, posti qe te kam dhene eshte post luksi, nderi. Dhe, ato ore teper qe ti me dhuron mua, jane falenderimi yt per statusin kaq te nderuar qe te jap perpara shoqerise. Mire, them une, dhe i gezohem statusit teksa i gezohem 1 majit. Neser, me pret prape nje dite e gjate pune me ore te papaguara. Por, neser eshte 2 maj. Nje dite tjeter.

36. Parakalimi

Une i perkas atij brezi per te cilin 1 maji ishte dita e parakalimit te klases punetore komuniste, e entuziasmit te saj, e krenarise se saj. Ciles?, pyes une sot. Por, atehere, njerezit e ndjenin si te tyren ate qe jua kishin mesuar qe femije: cdo gje ju takon atyre, edhe pushteti.

Ne Zurich, parakalimi nuk ka madheshti. E, mbi te gjitha, eshte nje lloj mozaiku ku figurat qe e bejne nuk i komunikojne te njejtin mesazh as njeri-tjetrit dhe as publikut te rastit qe ndodh te jete aty ne ate ore te dites.

Te paret ne parakalim jane sindikatat e punetoreve, me kerkesat e tyre gjithmone te njejta. Kerkesa rituale, ashtu si rituali i parakalimit. Kerkesa leviz e heshtur ne krye te kolones ne formen e nje pankarte te gjate, qe mbahet nga drejtuesit e sindikatave dhe te ftuarit e tyre. Njerezit flasin me njeri-tjetrin, tregojne histori nga jeta, ose qeshin me femijet qe i mbajne ne supe e, qe me kete rast, edukohen me ritualet sociale te shoqerise ku neser do jene aktive. Nje parakalim i heshtur, modest. Nje parakalim per princip.

Po kaq per princip parakalojne kurdet, direkt mbas klases punetore vendase. Ne krye te kolones se tyre qendron pankarta standarte: flamuri i kuq me fytyrat e Marksit, Engelsit, Leninit dhe Stalinit dhe poshte tyre sigla e partise komuniste te Kurdistanit me fytyren e shefit te saj Ocalan.

Direkt mbas kurdeve vijne Tigrat dhe Luanet e Srilankes. Keta, nuk flasin fare me pankarta. Keta ta tregojne me akte reale se ku ju dhemb e ku e kane problemin: vagone levizes, nga tavani zgjatet nje nyje litari, ne nyje qafa e nje te riu, ne trupin e te riut nje kemishe e perlyer me gjak.

37. Adrenaline

Atehere kur 1 maji shnderrohet ne nje feste popullore familjare - ne nje fushe te madhe te gjelber te mbushur me karrusele, tezga ku gatuhet e gjithe bota, literature komuniste marksiste - fillon "Pas 1 maji". Ketu luhet nje simulim ne permasa te vogla i revolucioneve historike. Ne njeren ane policia qe mbron shtetin kapitalist (por edhe qetesine e qytetarit) nga ana tjeter "Neonazistet" dhe "Blloku i zi".

Ne koherat tona moderne aktoret jane vertet te tjere dhe te veshtire per t'ua veshur kostumet historike. P.sh, policine e drejton me dore fare te hekurt nje grua, perfaqesuese e Partise Socialdemokrate; partia qe mbron - e pare historikisht - interesat e te varferve dhe punetoreve.

Neonazistet jane aty per te treguar dhembet te huajve, shtetit qe po jua hap deren dhe, mbi te gjitha, per Bllokun e Zi: vellain binjak qe e urren.

Blloku i zi del per te luftuar per barazi, per t'i treguar dhembet shtetit kapitalist dhe sidomos bankave qe po shtrydhin popullin dhe, mbi te gjitha, per Neonazistet: vellain binjak qe e urren.

Policet e te majtes duhet te mbrojne shtetin dhe kapitalistin nga shkaterrimet e Bllokut te zi po te majte (per vit disa miliona, kryesisht makina te djegura, xhama bankash te thyera dhe automate parash te shqyera), por edhe te futet mes Bllokut te zi dhe neonazisteve te djathte, kur keta (me ne fund) gjejne njerin- tjetrin e i futen me c'te kene ne dore, ne brez, ne xhepa, ne trup, ne kepuce; te dukshme apo te fshehura. Policia duhet edhe te ruaje njerezit dhe femijet e festes popullore qe, si Blloku i zi ashtu edhe Neonazistet, i perdorin si mbrojtese kunder njeri-tjetrit dhe perkundrejt policise.

Si Blloku, edhe Neonazistet, jane te rinj tek 18tat. Konsumiste te mire si te produkteve te kapitalistit, te shtetit social, por edhe te alkoolit dhe kanabisit. Ky i fundit, eshte nje nga inspiruesit me te medhenj te Bllokut. Teksa bertasin per barazi sociale, anetaret e Bllokut (kryesisht femije te shtreses se mesme te pasur) jane veshur me rroba te zeza qe kundermojne para; emra dezajnesh te famshem, logo nga me ne mode. Po keshtu edhe neonazistet, vetem se keta, edhe pse te njejten ngjyre uniforme; kane tjeter mode, te tjera logo.

38. Personazhe

1 maj pa te ftuar ideologe dhe fjalimet e tyre nuk mund te kuptohet. Ne nje shesh te madh. Mbushur plot. Vendasit, te rinj dhe me pak te rinj; me femije mbi supe apo jo, degjojne njeri pas tjetrit pershendetjet e rastit te politikaneve te ftuar (te majte) por edhe te miqve nga larg. P.sh, te palestinezes. Qe, dikur, para se te behej politikane dhe ta ftonin gjithandej neper podiume perendimi; me grupin e saj militant hidhte bomba ne shkolla femijesh izraelite. Turma i dhuron fishkellima pa fund gjate gjithe fjalimit. Ndersa femijet ne maje te supeve kerkojne te kuptojne dicka nga reagimi i prinderve.

Po, e perhershme ne Zurich eshte Rosa Luksemburg. E di, ka vdekur. Por, jo tamam. Sepse, gruaja per te cilen flas jeton, eshte kopje e Roses, e quan veten keshtu dhe nuk eshte me 18 vjec. Nuk eshte komediane imituese. Eshte ideologe, komuniste imituese. E njejta frizure, e njejta veshje, e njejta retorike.

Jemi ne vitin 2008. Por, zonja qe merr trenin apo aeroplanin nga nje vend diku ne Gjermani dhe na nderon me shfaqjen e saj cdo 1 maj, nuk ka me sa duket koncept kohe. Ose, nuk ndihet mire ne lekuren e saj, ndoshta tashme te harruar. Nuk e di ne se dikush ka provuar t'ia thote. Ashtu, sic nuk e di ne se njerezit qe shkojne per ta pare e degjuar ndihen si spektatore te nje shfaqje teatri me nje aktor dhe nje akt, me ndryshimin qe shfaqja eshte gratis. Es lebe Rosa Luksemburg!

39. Thenie

Nuk e di kush e ka thene, por kam ndjesine qe kjo thenie ben pjese tek ato mencurite qe cdo brez i rigjen dhe i thote me ze te larte. E pra, ajo thenia ne gojen time thote: "Ne se me 40 vjet je akoma neonazi, bllokist i zi apo Roza Luksemburg, ka shume mundesi qe te kesh djegur etapa te rendesishme, te domosdoshme, te zhvillimit tend personal."