Leter mikut

Mein lieber Freund (dhe Monsieur)

ti më kërkon që unë të shkruaj dhe unë do ta kisha bërë me shumë kënaqësi nëse nuk do të kisha dilemat që kam, dilema që më frenojnë dhe, akoma më keq, paralizojnë; dilema që kushtëzohen ca nga mania e perfeksionit (e lindur dhe e stisur) e ca nga fakti që jam pjellë province, e, edhe pse jetoj më shumë se një dekadë (por më pak se dy) në një vend të civilizuar, në një vend për të cilin Henry Miller do të kishte thëne: të iki sa më parë nga ky vend fshataresk që bie era bajga lopësh e ku i vetmi afrodiziak është çokollata e gatuar me qumështin e lopëve (të cituara më sipër) dhe kakaon e vendeve të (ish)kolonializuara (me ish apo pa ish, kjo është çështja – ndërhyn menjëherë miku im filozof) përpara se të ma marri frymën provincializmi, e, të cilit, Millerit pra, gjyshja ime do i ishte përgjigjur flakë për flakë: ku di dhia ç’ështe tagjia, dhe për të cilën, gjyshen pra, Dürrenmatti, në mënyrë fare të thatë, të ngjyrosur vetëm me pak cinizëm dhe të maskuar nën shtëllungën e tymit të duhanit (për respekt të moshës së gjyshes, kuptohet) do i kishte thënë Frisch (Max): „Vizita e damës plakë“; e, si po ta thosha ca më sipër, edhe pse jetoj në qytetërim nuk arrij dot të dal tërësisht nga lekura e provincës dhe manierave të saj, maniera të cilat më kërkojnë mua, ty, atij dhe asaj, të jemi të krahasueshëm kur shkruajmë vetëm me letërsinë e madhe, me ajkën; se mund të jesh shkrimtar vetëm po pate lexuar Joyce, Proust dhe Borghes dhe, këtu, duhej të vazhdohej, llogjikisht, me një listë të gjatë për disa dhe një shumë të gjatë për disa të tjerë, lista që unë nuk i zotëroj dhe, për këtë arsye, bëra kompromis me veten që të vë këtu në formën më të shkurtër të mundshme, një bërthamë, pra, vetëm tre shkrimtarë, për të cilët, të paktën, bien dakort unanimisht si të tjerët edhe të tjerët, edhe pse akoma nuk e kanë zgjidhur çështjen e Kafkës (dhe nuk po e zë fare në gojë Econ, për të cilin filozofi thotë që nuk është shkrimtar, të paktën jo rrëfenjës, dhe të cilit ja kemi borxh gjithë këtëhype (siç thotë anglezi) për teorira konspiracioni; pra, se mund të jesh shkrimtar i mirë vetëm po të shkruash si ata, dhe kjo, mein lieber Freund, ka shumë, shumë, shumë më tepër rëndësi se sa fakti se për çfarë shkruan, gjë që automatikisht shtron pyetjen fundamentale: përse shkruajmë?, e, ku, unë, më duhet të pohoj, jam tërësisht ose pjesërisht e përjashtuar, sepse ja nuk i kam lexuar dishepujt, ja sepse nuk di të shkruaj si ata, dhe, si rrjedhim, nuk kapërcej dot mbi veten, dmth, mbi provincën, për të marrë guximin e për të shkruar, e, jo më pak e rëndësishme, më duhet të shtoj, që ky biznes nuk më sjell asgjë: as pare, as pushtet dhe as vajza të reja e të bukura e të bardha si porcelani (kjo e fundit për arsye që ti i kupton), siç ju sjell Joysave, Proustave dhe Borghesave provinciale - jo vetëm provincialeve, jo vetëm provincialeve, tund kokën filozofi im, dhe vë pikëçuditsen ke Borghes!, Miller! dhe ...! dhe ...! dhe ...! dhe fillon e më tregon, pastaj, historinë e mikut të tij filozof francez, që nuk është kaq i famshëm sa këta që u permendën më sipër (e ndoshta kjo shpjegon shumë), që në një moment sinqeriteti i kishte rrëfyer se kur kishte qenë 25 vjeç bënte dashuri (apo duhet të them më mirë, seks) me një 20 vjeçare, me 30 prapë me një 20 vjeçare, me 40 vjeç prapë me një 20 vjeçare, dhe tani, që ishte bërë 50 vjeç, prapë me një 20 vjeçare, e, në fund të kësaj liste 20 vjeçaresh anonime möchtegern (siç i thotë gjemani), po aq möchtegern sa edhe filozofi në fjalë, kishte kapur kokën me duar, dhe pa veshtruar nga qielli, por nga dërrasa e tavolinës ku po pinte një gotë më shumë se ç’duhej vere të kuqe Bordeaux (shumë e re, kishte përdredhur buzët filozofi dhe kishte porositur një Merlot), kishte pohuar në dëshpërim të plotë: O Mon Dieu!, oh, Mon Dieu!, je suis pédophile!, dhe se kjo ishte vetëm gjysma e së keqes, dhe se gjysma tjetër përbëhej nga fakti që 20 vjeçarja aktuale e kishte lënë dhe se, me kalimin e viteve, domosdoshmëria për ta ngritur moshën e femrave qe i fuste në krevat kishte filluar t’i vinte gjithmonë e më pranë, gjë që, vetëkuptohet, i fuste frikën, dmth, frikën e vdekjes) – e, pra, duke qenë se nuk shikoj hapësira bosh as jashtë meje, as brenda meje, preferoj të mos shkruaj, e duke pohuar këtë kam shumë frikë se do të të zhgënjej (po a nuk është zhgënjimi pjesë e jetës?) dhe se nuk më ngelet tjetër vetëm se të të sygjeroj (përsëri) të shkosh në barnes&nobles (apo diku tjetër) dhe të kërkosh „2666“ të Roberto Bollaños, ta marrësh në duar, të gjesh një vend të rehatshëm për shpatullat dhe kurrizin, e të fillosh të lexosh sa të duash e sa të mundesh (pa harruar të më njoftosh, se në c'faqe e ndërpreve leximin) e ku ti, pasi të kesh lexuar të paktën 40 faqe, do bindesh edhe vetë se vendimi im është shumë i arsyeshëm, sepse unë nuk mund të krahasohem bile as me Pelletier, as me Espinozen, e as me Morinin (harroje von Archiboldin) dhe e shumta-e shumta mund të ndihem pak, fare pjesërisht, përfundimisht përkohësisht (për arsye që ti mund ti kuptosh) me Liz Norton – po ja bo vetes me sy, mi dreq, do thoshte këtu shqiptari; teatralisch, do e pasonte zvicerani – gjë që ty, cher ami, do të të provokojë të thuash që nuk je dakort, se ti, po të ishe unë, nuk do e vrisje veten me rrangullat e provincës dhe do uleshe të shkruaje dhe, unë, këtu, nuk mundem vetëm se të të pergjigjem me argumentin tënd: Nike, Just do it!, që nuk është në fakt argumenti yt, por manierë amerikane, që në thelb (dhe në siperfaqe, do thoshte filozofi), është si një campari me orange, të gënjen, gati ta mbush mendjen, deri në momentin kur sheh që ajo që ke bërë është më mirë të mos ta kishe bërë dhe, se në vend të camparit me orange, mund të kishe ngrënë një cokollate me qumësht, teksa sodit lopët, diku në alpet pa njerëz të provincës së re, ku ajri i pastër të heq frikëra e dilema, dhe, në boshllëkun e së cilës, njeriu ka mundësinë të rivendose kontaktin me vetëveten naive, atë që nuk ka vdekur akoma (nëse!) dhe, më duhet të them, e bile ta theksoj, se unë këtë e quaj luks, mon ami, luks - ringjallje, thotë filozofi, të cilit i pëlqen të jetë pika në fund të fjalisë.

au revoir